Genezą utworzenia Instytutu Maszyn Przepływowych było dokonane w 1970 roku połączenie trzech jednostek organizacyjnych Wydziału Mechanicznego Politechniki Łódzkiej:
Katedry Cieplnych Maszyn Przepływowych, kierowanej przez prof. dr. inż. Władysława Gundlacha,
Katedry Pomp i Silników Wodnych, kierowanej przez prof. dr. inż. Stanisława Kuczewskiego,
Zakładu Mechaniki Płynów, kierowanego przez prof. dr. inż. Zdzisława Orzechowskiego.
Instytut Maszyn Przepływowych rozpoczął swoją działalność z dniem 1 września 1970 roku, a jego pierwszym dyrektorem mianowany został prof. dr inż. Władysław Gundlach, który sprawował tę funkcję przez kolejnych 21 lat, do czasu przejścia na emeryturę.
Począwszy od dnia 1 października 1991 roku przez 16 lat stanowisko dyrektora Instytutu Maszyn Przepływowych piastował prof. dr hab. inż. Jan Krysiński.
Z dniem 1 października 2007 roku funkcję dyrektora Instytutu Maszyn Przepływowych objął dr hab. inż. Krzysztof Jóźwik, prof. PŁ.
Od 1 listopada 2012 roku Instytut Maszyn Przepływowych tworzyło 6 zakładów: Zakład Maszyn Wodnych i Mechaniki Płynów, Zakład Turbin i Sprężarek, Zakład Aparatury Medycznej, Zakład Diagnostyki i Automatyki Urządzeń Przepływowych, Zakład Metrologii Przepływów oraz Zakład Techniki Cieplnej i Chłodnictwa.
Od 1 października 2024 (obecnie) liczba zakładów wynosi 5: Zakład Aparatury Medycznej, Zakład Diagnostyki i Eksploatacji Maszyn Przepływowych, Zakład Maszyn Wodnych i Mechaniki Płynów, Zakład Metrologii Przepływów, Zakład Techniki Cieplnej i Chłodnictwa.
Działalność Instytutu Maszyn Przepływowych dotyczy trzech obszarów: dydaktyki na trzech stopniach kształcenia (inżynierskim, magisterskim i doktorskim), badań naukowych oraz prac badawczych i usługowo-badawczych dla przemysłu.
Pracownicy Instytutu prowadzą zajęcia przede wszystkim dla studentów Wydziału Mechanicznego, głównie dla programu kształcenia energetyka, ale także dla studentów innych wydziałów i jednostek Politechniki Łódzkiej z obszaru podstaw metrologii, mechaniki płynów, termodynamiki i wymiany ciepła, maszyn energetycznych oraz aparatury medycznej. Wiedzę zdobytą na zajęciach studenci mogą poszerzać w najprężniejszych studenckich kołach i zespołach naukowych na PŁ, które działają przy Instytucie Maszyn Przepływowych: Lodz Solar Team, Iron Warriors, GUST.
W obszarze badań naukowych realizowane są głównie prace z zakresu maszyn energetycznych i urządzeń do przetwarzania energii zawartej w źródłach odnawialnych. Istotnym obszarem są zagadnienia związane z diagnostyką i dynamiką maszyn. Znamienita większość prowadzonych badań ma charakter aplikacyjny i jest finansowana przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju lub Komisję Europejską.
Współpraca z otoczeniem gospodarczym dotyczy bardzo szerokiego obszaru świadczonych usług badawczych, a także ekspertyz i opinii dla potrzeb postępowań sądowych, prac projektowych i obejmuje zarówno przedsiębiorstwa krajowe i zagraniczne. Nasza oferta to także badania maszyn i urządzeń pod względem ich eksploatacji, osiąganych parametrów pracy, niezawodności, ale także projektowania i konstruowania nowych urządzeń (nie tylko maszyn przepływowych) i projektowania odtworzeniowego, w tym poprawiającego sprawność i wydajność maszyn przepływowych, głównie sprężarek. Wiele prac dotyczy badań i obliczeń przepływów wewnętrznych, jak i zewnętrznych. Współpraca realizowana była z takimi firmami jak: Airbus Helicopters, Pankl Turbosystems GmbH, BSH Sprzęt Gospodarstwa Domowego Sp. z o.o., PKN Orlen S.A., ANWIL S.A., Seco/Warwick S.A., EuRoPol GAZ S.A., Rossmann Łódź, etc. We współpracy kierujemy się dewizą – bardzo dobrze i szybko.
